Znate li što je periferna arterijska bolest?

Što je periferna arterijska bolest?

Periferna arterijska bolest je suženje perifernih arterija. Kada govorimo o perifernim arterijama, najčešći oblik je bolest perifernih arterija nogu. 

Budući da je uloga arterija da opskrbljuju tkiva i organe donoseći im hranjive tvari, svako stanje koja uzrokuje djelomični ili potpuni prekid opskrbe će dovesti do pojave simptoma.

Ukoliko se radi o koronarnim (srčanim) krvnim žilama javljaju se bolovi u prsima, dok su u slučaju perifernih arterija na nogama prisutni bolovi u mišićima.

Kao i kod koronarnih arterija, uzrok začepljenja perifernih arterija je ateroskleroza, odnosno nakupljanje masnih naslaga na stijenke krvnih žila koji potom sužavaju protok krvi kroz arteriju.

Koliko je česta periferna arterijska bolest?

Procjenjuje se da preko 230 milijuna ljudi boluje od periferne arterijske bolesti.  Rizik od periferne arterijske bolesti raste sa starosti.

Također je veoma važno za napomenuti da bolesnici sa šećernom bolesti imaju 2-4 puta veći rizik od razvoja periferne arterijske bolesti.

Još jedna važna činjenica je da periferna arterijska bolest često ne dolazi sama, već je uz perifernu arterijsku bolest prisutna i koronarna bolest i bolest karotida.

Uz šećernu bolest i neregulirane masnoće, čimbenici rizika koji povećavaju rizik za nastajanje periferne arterijske bolesti su svakako pušenje i neregulirana arterijska hipertenzija.

Koji su simptomi periferne arterijske bolesti?

Važno je za napomenuti da je preko 50% bolesnika bez simptoma. Kada se razviju simptomi, oni se jave zbog nesrazmjera između ponude (količina kisika koja dođe do mišića) te potražnje (koliko mišiću u tom trenutku treba).

U početku se simptomi jave samo prilikom jačeg napora- bolesnici javljaju bolove u mišićima potkoljenica te natkoljenica. Kada stanu s aktivnosti, bolovi popuste. Često se ovakvi bolesnici nazivaju “čitači izloga” jer staju nakon nekoliko metara hoda.

U uznapredovaloj fazi javljaju se i bolovi u mirovanju.

Važno je za napomenuti da često i sami bolesnici primijete slabiji rast dlaka na nogama, slabiji rast noktiju, mišići postaju slabiji i evidentno manji.

U kasnijoj fazi dolazi do pojave rana i ulceracija, a nažalost nerijetko i do gangrene (odumiranje tkiva) koja zahtjeva amputaciju, tj. odstranjenje odumrlog dijela ekstremiteta.

Često se bolesti perifernih arterija preklapaju s različitim neurološkim i fizijatrijskim problemima (bolovi u kukovima, koljenima, dijabetička polineuropatija) i obratno (bolesnici provedu nekoliko mjeseci na fizikalnoj terapiji i sl.)

Kako se dijagnosticira periferna arterijska bolest?

Kao i kod svakog pregleda, za početak je nužno uzimanje dobre anamneze iz koje se mogu dobiti korisni podaci.

U kliničkom pregledu nužno se je fokusirati na pulzacije perifernih arterija i pregled kože.

Kao korisni alati služe AB indeks, veoma dobra i bezbolna pretraga (mjerenje arterijskih tlakova na rukama i nogama) na temelju koje, u slučaju značajne promjene na arterijama može bolesnika uputiti na daljnje pretrage.

Doppler arterija donjih ekstremiteta je izvrsna slikovna, također neinvazivna i bezbolna pretraga, koristeći UZV detektiramo promjene u protoku arterija i detektiramo na kojoj su razini prisutne.

Kao dodatni alati se koristi MSCT angiografiju donjih ekstremiteta te DSA (invazivna pretraga pomoću koje kateterom ulazimo u arteriju).

Kako se liječi periferna arterijska bolest?

Za početak, veoma je važna dobra regulacija razine šećera u krvi, dobra regulacija krvnog tlaka, vrijednosti masnoća u krvi te prestanak pušenja.

Svim bolesnicima se savjetuje  što duže hodanje, do razine pojave bolova, kako bi se razvile dodatne kolaterale (drugi opskrbni putevi za mišić).

Kada je periferna arterijska bolest uznapredovala, postoje dva temeljna pristupa liječenju.

Jedno je endovaskularno (ulazi se u krvnu žilu kateterom) te se ona proširuje i u nju su ugrađuje mrežica (stent).

Druga metoda liječenja (ukoliko je bolest takvog karaktera i na takvoj lokalizaciji koja zahtjeva ovaj pristup) je kirurški zahvat, kada se najčešće radi premosnica (premošćuje se dio bolesne arterije).

Ako imate rizične faktore za razvoj periferne arterijske bolesti ili imate tegobe koje bi mogle odgovarati perifernoj arterijskoj bolesti, naručite se na pregled kardiologa koji će Vas potom uputiti na daljnju dijagnostičku obradu.