Akutne komplikacije šećerne bolesti
Akutne komplikacije šećerne bolesti su: hipoglikemija, dijabetička ketoacidoza, neketotički hiperosmolarni sindrom.
Hipoglikemija je najčešća akutna komplikacija u bolesnika na inzulinskoj terapiji. Simptomi hipoglikemije nastaju kada koncentracija glukoze u krvi padne ispod 2,5 mmol/L i mogu se podijeliti u dvije kategorije: 1. Adrenergičke simptome uzrokuje ekscesivno lučenje adrenalina u odgovoru na hipoglikemiju: znojenje, tremor, ubrzani rad srca, anksioznost, glad, bljedilo. 2. Neuroglukopenijski simptomi su posljedica disfunkcije središnjeg živčanog sustava izazvane hipoglikemijom: glavobolja, omaglica, otupljenje mentalne aktivnosti, konfuznost i bizarno ponašanje, konvulzije i koma. Ako je bolesnik s hipoglikemijom pri svijesti treba uzeti 10–20 g glukoze (2 male žlice šećera ili meda, 50–100 mL soka od grejpfruta, 100–200 mL Coca-Cola-e i sl. Liječenje teške hipoglikemije koja uzrokuje smetenost ili komu započinje se bolusom od 50 mL 50% glukoze, a nastavi se s infuzijom 5% glukoze sve dok ne bude u stanju jesti obroke. U slučaju poteškoća uspostavljanja venskog puta daje 1 mg glukagona u mišić.
Dijabetička ketoacidoza nastupa kod velikog manjka inzulina. Uzroci dijabetičke ketoacidoze su novootkriveni tip 1 dijabetesa, infekcije, trauma, greške u liječenju npr. neprimjereno smanjene doze inzulina, začepljenje igle kod „pen“ štrcaljke i inzulinske pumpe. Zbog nedostatka inzulina pojačava se razgradnja masti koje se metabolizmom pretvaraju u ketokiseline (aceton, acetonska i beta-hidroksimaslačna kiselina) koje služe kao alternativni izvor energije. Ketokiseline se nakupljaju u krvi i zakiseljavaju organizam. Znakovi ketoacidoze su u početku umor, žeđ, učestalo mokrenje, potom nastaje mučnina, povraćanje, bol u trbuhu, produbljeno disanje, potom nepravilno površno disanje, ubrzani rad srca, pad tlaka, poremećaj svijesti, karakteristčan je zadah na aceton. U laboratorijskim nalazima dominira hiperglikemija, ketoni u krvi , glukoza i ketoni u mokraći, kiselost krvi. U liječenju dijabetičke ketoacidoze glavno je učiniti rehidraciju, sniziti hiperglikemiju i korigirati elektrolite.
Neketotički hiperosmolarni sindrom pojavljuje se u starijih bolesnika s tipom 2 šećerne bolesti u kojem postojanje vlastitog lučenja inzulina koji je dovoljan da suprimira lipolizu i razvoj ketoacidoze ali ne i hiperglikemije. Najčešći precipitirajući čimbenici su infekcije, akutni vaskularni incidenti i uporaba kortikoida. Klinička slika uključuje jaku dehidraciju, visoku hiperglikemije i hipernatremiju i visoki osmolalitet plazme. Liječenje je istovjetno s liječenjem dijabetičke ketoacidoze s time da se rehidracija radi hipotonom 0,45% otopinom NaCl.
Laktička acidoza pojavljuje se u bolesnika sa šećernom bolešću i pridruženim drugim teškim bolestima u kojima postoji hipoperfuzija i hipoksija tkiva ( sepsa, zatajivanje srca, zatajivanje jetara). Može se pojaviti kod otrovanja salicilatima, etilenglikolom, metanolom te kod uzimanja metformina ako se ne poštuju kontraindikacije: oslabljena funkcija bubrega, bolesti jetara, zatajenje srca. Kliničkom slikom dominira opća slabost, mučnina, povraćanje, hiperventilacija, poremećaj svijesti od stupora do kome. Liječi se intravenoznim davanjem bikarbonata te dijalizom.
